А.Ж.О. өзгерту немесе түзету туралы

А.Ж.О. өзгерту немесе түзету туралы

Өмірде азаматтар түрлі себептермен жеке деректерін өзгерту қажеттілігіне тап болатын сәттер болады – аты-жөні, әкесінің аты (әрі қарай – А.Ж.О.), қателіктер, дәлсіздіктер салдарынан немесе жұбайының, атасының немесе әкесінің тегімен атауын өзгерту немесе басқа да негіздермен.

Осыған байланысты «қалай деректерді өзгерту немесе түзетуге болады, қайда жүгіну қажет?» деген сұрақ туындайды. Бұл мақалада жиі қойылатын сұрақтарға жауап беріп, толық мәлімет береміз.

Қазақстан Республикасының әрбір азаматы 16 жасқа толғаннан кейін А.Ж.О. өзгертуге құқылы.

16 жасқа толмағандар үшін А.Ж.О. өзгерту туралы өтінішті заңды өкілдер, яғни ата-аналары береді. 10 жастан бастап бала жеке деректерін өзгертуге келісім беруі қажет.

Қазақстан Республикасының «Некелер (отбасылық қатынастар) және отбасы туралы» Кодексінің 257-бабында (әрі қарай – Кодекс) А.Ж.О. өзгерту үшін негіздердің толық тізімі көрсетілген.

Азамат, өз кезегінде, А.Ж.О. өзгерту туралы өтініш беріп, төмендегі себептер бойынша деректерін өзгертуге құқылы:

 

• А.Ж.О. үндестіксіздігі немесе дұрыс айтылмауы;
• жұбайының тегін бірге пайдалану немесе некеге дейінгі тегімен қалу;
• бұрынғы неке (отбасы) немесе жұбайының қайтыс болуы жағдайында балалармен ортақ текті пайдалану;
• ата-анасының бірінің таңдап алынған ұлтқа сәйкес есімі мен тегін қабылдау;
• өмірде қалыптасқан есім мен (немесе) текті құжатта көрсетілген есім мен (немесе) тегіне айырмашылық болу;
• ұлттық дәстүрлерге сәйкес әкесі немесе атасының аты мен тегін қабылдау;
• өтініш берушіні тәрбиелеген адамның аты мен тегі бойынша өзгерту;
• жынысты өзгерту операциясынан кейін таңдалған жынысқа сәйкес А.Ж.О. қабылдау.

 

А.Ж.О. өзгерту немесе түзету үшін өтінішпен Қазақстан Республикасындағы кез келген тіркеу органы (РАГС) немесе «Азаматтар үшін Үкімет» ҰАҚ-на, сондай-ақ «Электрондық үкімет» порталы арқылы электронды түрде өтініш беруге болады.

А.Ж.О. өзгерту туралы өтініште жаңа таңдалған А.Ж.О. мен өзгерту себептері көрсетілуі керек, сонымен қатар азаматтық хал актілерін тіркеу туралы (тууды, некені немесе некені бұзуды тіркеу) куәлік, өзгерту себебін растайтын құжаттар мен 3*4 көлеміндегі сурет қосылуы тиіс.

А.Ж.О. өзгерту мәселесі күрделі санаттағы іс болып табылады, себебі ол азаматтардың деректерін өзгертуді қарастырады. Мұндай өтініштерді қарау процедурасы, соның ішінде ұсынылған құжаттардың заңдылығын тексеру үшін, шет елдердің ЗАГС органдарынан тіркеу актілерінің көшірмелерін алу қажеттілігін талап етеді. Қазақстан Республикасында тіркелген азаматтық хал актілері «ЗАГС» ақпараттық жүйесінде тексеріледі.

А.Ж.О. өзгертілгеннен кейін азаматқа, деректері өзгертілген жағдайда, тууды, неке қиюды немесе некені бұзуды тіркеу туралы куәлік беріледі. Содан кейін жеке куәлікті немесе паспортты өзгерту қажет.

Азаматтық хал актілерін өзгерту, толықтыру және түзету, бастапқы актілік жазбалар болған жағдайда, негіздер жеткілікті және мүдделі тұлғалар арасында дауды болдырмай тіркеу органы тарапынан жүзеге асырылады. Мүдделі тұлғалар арасында дау туындаған жағдайда, азаматтық хал актілеріне өзгерістер енгізу мәселелері медиация немесе сот тәртібімен шешіледі.

Қазақстан Республикасының Президенті 1996 жылғы 2 сәуірде қабылдаған № 2923 жарлығы бойынша «Қазақ ұлттықтығының азаматтары фамилиялары мен әкесінің атын жазу мәселелерін шешу тәртібі туралы» қазақ ұлттықтығының азаматтары өз қалауы бойынша фамилиялары мен әкесінің атын қазақ тілінде сәйкес келмейтін аффикстерден – ов, ев, ева және т.б. алып тастау арқылы өзгерте алады, бірақ фамилиялар мен әкесінің аттарының түбірін сақтай отырып.

Фамилиялар мен әкесінің аттарын жазу, Қазақстан Республикасының азаматтарына паспорттар мен жеке куәліктерді беру кезінде құжаттарды рәсімдеу саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган тарапынан жеңілдетілген тәртіпте жүзеге асырылады, ал азаматтық хал актілеріне өзгерістер енгізілмейді.