Қазақстандық және ресейлік сарапшылар АӨК саласын цифрландыру мәселесі бойынша тәжірибе алмасты
АӨК-дегі цифрландыруды сарапшылар Қазақстан мен Ресейдің XIX өңіраралық ынтымақтастық форумында өткен панельдік сессияда талқылады. Сессияны Ауыл шаруашылығы вице-министрі Бағлан Бекбауов ашты. Ол Қазақстанның АӨК-не жаңа технологияларды қалай енгізу керектігін айтты.
Мысалы, спутниктік және компьютерлік технологиялар кешенін пайдаланудың арқасында қазақстандық фермерлер орташа өнімділігі 13 ц/га болатын астықты 25 центнерге дейін алды. Құнарлылығы жоғары жерлерде бұл көрсеткіш 40 ц/га-дан асып, өндіріс шығындарын қысқартты.
Сонымен қатар, республикада “цифрлық” фермалар белсенді түрде енгізілуде. Мемлекеттік қолдаудың көмегімен олардың саны 4 есеге, 40-тан 150-ге дейін өсті. Өсімдік шаруашылығында цифрлық ферма электрондық өріс карталарын, GPS навигациялық жүйелерін, аумақты бақылау және комбайнға қол жеткізу жүйелерін және т.б. пайдаланады. Мал шаруашылығында бағдарламалық қамтамасыз ететін сиыр сауу орындары, су, жем және көңді шығарудың автоматты жүйелері, ультрадыбыстық аппараттар, жануарлардың белсенділігін бақылау жүйелері, сауын роботтары бар.
“Мұндай нәтижелерге салалық ақпараттық жүйелерді жаңғырту арқылы қол жеткізілді. Қазақстан ЕАЭО-дағы ауыл шаруашылығы жануарларын есепке алудың бірыңғай жүйесін қолдана бастаған алғашқы ел. Жүйеде 35 миллионнан астам ауыл шаруашылығы жануарлары тіркелген, онда 4,5 мыңға жуық ветеринарлық маман жұмыс істейді", - деді Бағлан Бекбауов.
Қазақстанда 90 мыңнан астам ауыл шаруашылығы өндірушілерінің арнайы электрондық платформасы арқылы субсидия алуы да маңызды. Яғни процесс толығымен автоматтандырылған. Ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілер мен сауданың басқа да қатысушылары мемлекеттік мекемелерге бармай-ақ электрондық ілеспе құжаттарды ала алады. Мемлекеттік жер кадастрының автоматтандырылған ақпараттық жүйесі жер учаскелері бойынша электрондық форматта 6,5 млн мәліметті сақтайды. Сондай-ақ АШМ Ресейдегі "астық" жүйесінің үлгісі бойынша ауыл шаруашылығы өнімдерін қадағалаудың салалық жүйесін енгізуді жоспарлап отыр.
"Қазақстан Ғарыш Сапары "ҰК" АҚ кеңістіктік деректер департаментінің директоры Данияр Какпеновтың сөзінен сессияға қатысушылар ауыл шаруашылығындағы міндеттерді шешу үшін ғарыштық мониторингті қолдану туралы ақпаратқа қанықты. Мәселен, жайылымдық жерлердің космомониторингі өсімдіктердің жай-күйін, тозуын және өнімділігін жыл мезгілдері бойынша бақылайды. Ал егер 2022 жылы 60 әкімшілік ауданға мониторинг жүргізілсе, 2023 жылдан бастап Қазақстанның барлық аумағында іске асырылуда. Егістік жерлерді бақылау бүкіл елді және бүкіл ауыспалы егіс процесін қамтиды. Мониторингтің арқасында егіс алқабы, егіс алқабының жағдайы, дәнді дақылдарды жинау деректері анықталады.
Бұдан бөлек, Қазақстанда субсидиялаудың бірыңғай мемлекеттік ақпараттық жүйесі арқылы субсидия алуға өтінімді негіздеу үшін ауыл шаруашылығы жерлері бойынша геокеңістіктік деректерді беру үшін agrospace платформасы жұмыс істейді. AGROSPACE - те ауыл шаруашылығы өндірісінің шекаралары мен алаңдарын растауға, сондай-ақ ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілердің дербес деректерін енгізуге және түзетуге байланысты бизнес-процестер жолға қойылған. Telegram арнасы арқылы t.me/agrospace_kz фермерлерге платформада жұмыс істеуге жедел кеңес беріледі және оқытылады.
Келесі сессияда "АӨК Экономикалық саясат талдау орталығы" ЖШС төрағасының орынбасары Шалқар Амантұров мал шаруашылығын қадағалау туралы баяндама жасады. Спикер бүгінгі таңда Қазақстанның АӨК-де 5 ақпараттық жүйе қолданылатынын хабарлады: "Ауыл шаруашылығы жануарларын бірдейлендіру (ӨИС); республикалық мал шаруашылығының ақпараттық-талдау жүйесі (ӨИС); мемлекеттік жер кадастрының автоматтандырылған ақпараттық жүйесі (МЖК); агроөнеркәсіп кешені салаларын басқарудың бірыңғай автоматтандырылған жүйесі (ЕАСУ); Субсидиялаудың бірыңғай мемлекеттік ақпараттық жүйесі (ЕГИСС).
Спикер "АЦЭП" ЖШС қазақстандық мал шаруашылығы үшін маңызды ескі жүйелерді пысықтап, жаңа жүйелерді әзірлегенін айтты. Олар: Vetlab (ветеринариялық зертханалық зерттеулер), РПО (а/ш жануарлардың аса қауіпті ауруларының ошақтары), процессингтік орталық (жануарлардың жеке нөмірлерін генерациялау және беру және олардың мониторингі, "ветеринариялық-санитариялық сараптама" (сою пункттерінде эспертиза актілерін беру және олардың мониторингі), Vetmobile (мобильді қосымша ветеринариялық дәрігерлер үшін), Torttulik (ауыл шаруашылығы жануарларының иелеріне арналған мобильді қосымша).
Россельхознадзор басшысының орынбасары Светлана Алексееваның баяндамасынан сессияға қатысушылар цифрлық жүйелердің ауыл шаруашылығы өнімдерінің қауіпсіздігін басқаруда қалай жұмыс істейтінін білді. Спикердің айтуынша, Россельхознадзор мен ҚР АШМ Ветеринариялық бақылау және қадағалау комитеті арасындағы интеграциялық процестер әлі аяқталған жоқ. Екі елдің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін олар бұрын бірлесіп бекіткен және ветеринария және фитосанитария саласында жүзеге асыратын интеграция жоспарларын қайта пысықтаған жөн. Қорытындылай келе, Светлана Алексеева Бағлан Бекбауовқа әріптестерінің цифрлық жүйелерін мұқият зерделеу үшін мамандармен алмасу туралы ұсыныс жасады.
Панельдік сессияның қорытындысы агроөнеркәсіп кешенін дамыту перспективаларын және цифрландырусыз бұл сала бұдан былай ұзаққа бармайтындығы талқыланды. Қазақстан мен Ресей мамандары ауыл шаруашылығындағы маңызды жетістіктермен алмасуға және қолда бар технологияларды бірлесіп жақсартуға келісті. Өйткені екі елдің АӨК бір-бірімен тығыз байланысты.